ທ່ານ ປອ. ກິແກ້ວ ຈັນທະບູຣີ ຍັງໄດ້ລາຍງານ ກ່ຽວກັບສະພາບເສດຖະກິດຂອງ ສປປ ລາວ ໂດຍສັງເຂບ ເພື່ອເປັນການສະໜອງຂໍ້ມູນໃນເບື້ອງຕົ້ນໃຫ້ແກ່ການສົນທະນາປຶກສາຫາລື ແລະ ແລກປ່ຽນຄຳຄິດຄຳເຫັນ ເຊິ່ງສັງລວມໄດ້ດັ່ງນີ້:  ສະພາບເສດຖະກິດຂອງ ສປປ ລາວ ແມ່ນມີໜໍ່ແໜງ ແລະ ທ່າອ່ຽງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກມາເປັນເວລາຫຼາຍປີ ຕັ້ງແຕ່ກ່ອນການລະບາດຂອງຂອງພະຍາດ COVID-19. ໃນໄລຍະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ 5 ປີ ຄັ້ງທີ VII (ປີ 2011-2015) (ພາຍຫຼັງວິກິດເສດຖະກິດໂລກ 2009) ເສດຖະກິດຂອງ ສປປ ລາວ ເຕີບໂຕສູງສະເລ່ຍປະມານ 7.9% ຕໍ່ປີ ຊຶ່ງສາມາດປະຕິບັດໄດ້ຕາມແຜນທີ່ກຳນົດໄວ້; ເຖິ່ງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມໃນໄລຍະທ້າຍປີຂອງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງເປັນເວລາຂອງການວາງແຜນການ 5 ປີ ຄັ້ງທີ VIII ( ປີ 2016-202) ກໍ່ເຫັນວ່າເສດຖະກິດຂອງ ສປປ ລາວ ເລີ່ມມີສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍປະການ, ສະນັ້ນໃນເບື້ອງຕົ້ນຂອງການວາງແຜນ 5 ປີ ຄັ້ງທີ VIII ຈຶ່ງໄດ້ກຳນົດຄາດໝາຍສູ້ຊົນໃຫ້ເສດຖະກິດຂະຫຍາຍຕົວສະເລຍ 7.5% ຕໍ່ປີ ຊຶ່ງເປັນຄາດໝາຍທີ່ຕ່ຳກ່ວາການຂະຫຍາຍຕົວແຜນການ 5 ປີ ຄັ້ງທີ VII. ໃນພາກປະຕິບັດຂອງແຜນການດັ່ງກ່າວ ຕົວຈິ່ງປີທຳອິດກໍ່ເຫັນວ່າສະພາບເສດຖະກິດມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຂຶ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ສະເໜີຕໍ່ສະພາແຫ່ງຊາດ ເພື່ອຂໍດັດປັບຕົວເລກຄາດໝາຍດ້ານການເຕີບໂຕລົງຢູ່ໃນລະດັບ 7.2% ຕໍ່ປີ, ແຕ່ປະຕິບັດຕົວຈິງໄດ້ພຽງ 5.9% ຊຶ່ງສາເຫດສໍາຄັນແມ່ນມາຈາກບັນຫາຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ການເງິນ, ເງິນຕາ, ໄພທຳມະຊາດ (ນ້ຳຖ້ວມ, ໄພແຫ້ງແລ້ງ, ສັດຕູພືດ) ແລະ ຮຸນແຮງຂຶ້ນ, ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນກໍເກີດອຸບັດເຫດສັນຄູກັນນ້ຳຂອງເຂື່ອນໄຟຟ້າແຕກ. ສຳຫຼັບແຜນ 5 ປີ ຄັ້ງທີ IX (2021-2025) ສະບັບປັດຈຸບັນກໍ່ໄດ້ກຳນົດຄາດໝາຍການເຕີບໂຕສະເລຍ 4% ຂຶ້ນໄປຍ້ອນສະພາບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດັ່ງກ່າວໄດ້ສືບຕໍ່ໜັກໜ່ວງຂຶ້ນ ບວກກັບເກີດມີການລະບາດຂອງພະຍາດ COVID-19 ແລະ ຂໍ້ຂັດແຍ່ງລະຫວ່າງລັດເຊຍກັບຍູເຄຼນ ເຮັດໃຫ້ມີການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງລາຄາສິນຄ້າໃນຕະຫຼາດໂລກ ໂດຍສະເພາະແມ່ນລາຄານໍ້າມັນສົ່ງຜົນໃຫ້ອັດຕາເງິນເຟີ້ຢູ່ບັນດາປະເທດໃນໂລກເພີ່ມສູງຂຶ້ນໃນຮອບຫຼາຍທົດສະວັດ, ການປັບຂຶ້ນອັດຕາດອກເບ້ຍຂອງ FED ແລະ ບັນດາທະນາຄານທົ່ວໂລກເພື່ອສະກັດເງິນເຟີີ້ ແລະ ການສະລໍຕົວຂອງເສດຖະກິດຂອງບັນດາປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດຂະໜາດໃຫຍ່ ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບທາງກົງ ແລະ ທາງອ້ອມຕໍ່ສະຖຽນລະພາບຂອງເສດຖະກິດມະຫາພາກ ສປປ ລາວ ຢ່າງລີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້. ໂດຍລວມແລ້ວສາເຫດຕົ້ນຕໍທີ່ເສດຖະກິດເຕີບໂຕຊ້າລົງ ແມ່ນຍ້ອນພື້ນຖານດ້ານເສດຖະກິດຂອງປະເທດເຮົາຍັງບໍ່ທັນເຂັ້ມແຂງ ແລະ ຖືກກະທົບງ່າຍ ເນື່ອງຈາກການພັດທະນາຂອງ ສປປ ລາວ ໃນໄລຍະຜ່ານມາແມ່ນອີງໃສ່ຂະແໜງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດເປັນຫຼັກ, ການສົ່ງອອກແຮ່ທາດທີ່ເປັນວັດຖຸດິບ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບຜົນກະທົບໂດຍກົງຈາກການລຸດລາຄາຂອງລາຄາແຮ່ທາດໃນຕະລາດໂລກນັບແຕ່ ປີ 2016 ເປັນຕົ້ນມາ, ໃນຂະນະທີ່ຖານການຜະລິດພາຍໃນຍັງບໍ່ທັນແຂງແຮງ, ບໍ່ຕິດພັນກັບອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ ແລະ ບໍ່ທັນຫຼາກຫຼາຍ. ຄວາມດຸ່ນດ່ຽງລະຫວ່າງການສົ່ງອອກ ແລະ ການໄຫຼເຂົ້າຂອງເງິນຕາຕ່າງປະເທດ ຍັງບໍ່ທັນສົມຄູ່ກັນ ເມື່ອເກີດເຫດການບັງເອີນຕ່າງໆ ກໍ່ບໍ່ມີທຶນຮອນພຽງພໍເພື່ອແກ້ໄຂ ປົວແປງໃຫ້ກັບຄືນສູ່ສະພາບປົກກະຕິໂດຍໄວ. ອີກດ້ານໜຶ່ງ ລັດຖະບານກໍ່ໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມປັບປຸງໂຄງສ້າງເສດຖະກິດ ຈາກການເອື່ອຍອີງຂະແໜງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ໂດຍຫັນໄປສູ່ການຜະລິດທີ່ຫຼາກຫຼາຍ, ໃນການຫັນປ່ຽນດັ່ງກ່າວຈະຕ້ອງໄດ້ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເອື້ອອຳນວຍ ແລະ ສ້າງແຮງຈູງໃຈໃຫ້ແກ່ພາກທຸລະກິດທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການໃຫ້ນະໂຍບາຍ ແລະ ສິດທິພິເສດຕ່າງໆ (ຫຼຸດ ຫຼື ຍົກເວັ້ນພາສີ-ອາກອນ) ຊຶ່ງສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງຕໍ່ລາຍຮັບຂອງລັດຖະບານ. ນອກນີ້ ຈຸດພິເສດ ແລະ ລັກສະນະສະເພາະຂອງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດ້ານເສດຖະກິດ-ການເງິນຂອງປະເທດລາວ ທີ່ແ່ຍາວມາດົນນານສົມຄວນມີດັ່ງນີ້:

(1)   ດ້ານງົບປະມານຂາດດູນຊໍ້າເຮື້ອ: ຍ້ອນລາຍຮັບບໍ່ພຽງພໍທີ່ຈະສະໜອງໃຫ້ແກ່ຄວາມ ຕ້ອງການດ້ານພັດທະນາ ຈຶ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ກູ້ຢືມຈາກພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດເພື່ອມາລົງທຶນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການລົງທຶນໃສ່ການກໍ່ສ້າງໂຄງລ່າງພື້ນຖານທາງດ້ານເສດຖະກິດ. ທັ້ງນີ້ກໍຍ້ອນວ່າ ພາຍຫຼັງສົງຄາມ ແລະ ສະຖາປານາ ສປປ ລາວ ພື້ນຖານໂຄງລ່າງດ້ານເສດຖະກິດ ແມ່ນບໍ່ທັນມີຫຍັງ ແລະ ຊໍ້າບໍ່ໜໍາຍັງໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກລະເບີດທີ່ບໍ່ທັນແຕກຈົນມາຮອດປັດຈຸບັນກໍ່ຍັງບໍ່ທັນສາມາດເກັບກູ້ໄດ້ໝົດເທື່ອ. ການລົງທຶນໃສ່ການກໍ່ສ້າງໂຄງລ່າງພື້ນຖານເປັນການລົງທຶນທີ່ສູງ ໃຫ້ຜົນຕອບແທນໃນໄລຍະຍາວ ແລະ ຜົນຕອບແທນທາງອ້ອມ, ຊຶ່ງການຊໍາລະໜີ້ ສິນຕ່າງປະເທດໃນໄລຍະຜ່ານມາແມ່ນມີແຕ່ການຊໍາລະດອກເບ້ຍ ຈຶ່ງຍັງບໍ່ທັນມີບັນຫາຫຼາຍປານໃດ, ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນແມ່ນຮອດໄລຍະທີ່ຕ້ອງໄດ້ຊໍາລະທັງຕົ້ນທຶນພ້ອມດອກເບ້ຍ ນອກນັ້ນລັດຖະບານຍັງມີໜີ້ສິນພາຍ ໃນທີ່ຫຼາຍພໍສົມຄວນໂດຍສະເພາະແມ່ນໜີ້ສິນກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງເປັນຕົ້ນ. ຜ່ານມາລັດຖະບານກໍໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມໃນການຊໍາລະ ແຕ່ກໍຍັງເຮັດໄດ້ໜ້ອຍຍ້ອນລາຍຮັບງົບປະມານມີຈໍາກັດ. ສະນັ້ນ ເມື່ອພັນທະໃນການຊໍາລະໜີ້ສິນເພີ່ມຂຶ້ນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໜີ້ສິນຕໍ່ຕ່າງປະເທດ ປະກອບກັບການແຂງຄ່າຂຶ້ນຂອງເງິນໂດລາຍິ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມກົດດັນເພີ່ມຂຶ້ນຕໍ່ສະພາບງົບປະມານຂອງລັດຖະບານຊຶ່ງສົ່ງຜົນກະທົບແຮງຕໍ່ເສດຖະກິດມະຫາພາກຄືດັ່ງທີ່ປະສົບຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ.

(2)   ລາຍຮັບ-ລາຍຈ່າຍ ຂອງລັດຖະບານ: ຍັງບໍ່ທັນມີຄວາມດູນດ່ຽງກັນ ເຖິງແມ່ນວ່າລັດຖະບານ ກໍ່ຄືກະຊວງການເງິນ ໄດ້ພະຍາຍາມປັບປຸງການເກັບລາຍຮັບ ແຕ່ກໍພໍກຸ້ມແຕ່ລາຍຈ່າຍດ້ານ ບໍລິຫານ ສ່ວນລາຍຈ່າຍເພື່ອການລົງທຶນແມ່ນຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ກູ້ຢືມ, ທັ້ງນີ້ກໍຍ້ອນຖານລາຍຮັບຢູ່ ພາຍໃນປະເທດມີໜ້ອຍ ບວກກັບການຍົກເວັ້ນດ້ານພາສີ-ອາກອນ ແລະ ໃຫ້ນະໂຍບາຍຕ່າງໆ ແກ່ນັກລົງທຶນ, ພ້ອມທັງຍັງມີບັນຫາການຮົ່ວໄຫຼຂອງລາຍຮັບ.

(3)   ລັດຖະບານໄດ້ພະຍາຍາມກູ້ຢືມຈາກຫຼາຍແຫຼ່ງເພື່ອມາລົງທຶນແຕ່ວ່າປະສິດທິຜົນຂອງການລົງທຶນຕໍ່າ, ຂາດຈຸດສຸມ ແລະ ການຈັດລຽງບູລິມະສິດບັນດາໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດເຮັດໃດ້ຍາກຫຼາຍ ແລະ ກໍ່ຍັງບໍ່ທັນເປັນຮູບປະທໍາ ເທົ່າທີ່ຄວນ.

(4)   ຄັງສໍາຮອງເງິນຕາຕ່າງປະເທດຢູ່ໃນລະດັບຕໍ່າ ທຽບກັບຄວາມຕ້ອງນໍາເຂົ້າສິນຄ້າ ແລະ ການຊໍາລະໜີ້ສິນຕໍ່ຕ່າງປະເທດທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນ.ໃນເມື່ອກ່ອນແມ່ນມີກະແສເງິິນຕາຕ່າງປະເທດໄຫຼເຂົ້າ ມາໃນລະບົບຈາກການກູ້ຢືມຈາກຕ່າງປະເທດ, ການລົງທຶນຂອງຕ່າງປະເທດ, ການຊ່ວຍເຫຼືອລ້າ, ລາຍຮັບຈາກນັກທ່ອງທ່ຽວຕ່າງປະເທດທີ່ເຂົ້າມາລາວ, ຄ່າຍົນບິນຜ່ານນ່ານນໍ້າ-ນ່ານຟ້າ ແລະ ການ  ສົ່ງອອກສິນຄ້າ ເຫຼົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ. ແຕ່ໄລຍະຫຼັງມາກະແສເງິນເຫຼົ່ານີ້ມີທ່າອ່ຽງຫລຸດລົງກະທົບໂດຍກົງ ຕໍ່ຄັງສໍາຮອງເງິນຕາຕ່າງປະເທດໂດຍສະເພາະພາຍຫຼັງເກີດການແພ່ລະບາດຂອງພະຍາໂຄວິດ-19, ສ່ວນລາຍຮັບຈາກການສົ່ງອອກເຖິງແມ່ນວ່າເບິ່ງຄືມີຫຼາຍແຕ່ເມັດ ເງິນຕົວຈິງທີ່ ເຂົ້າມາ ພັດ ມີພຽງ 40% ຂອງມູນຄ່າການສົ່ງອອກທັງໝົດ ເຊິ່ງບັນຫາດັ່ງກ່າວນັ້ນໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ອັດຕາແລກປ່ຽນ ແລະ ເງິນເຟີ້ຢູ່ ສປປ ລາວ.

(5)   ຈຸດພິເສດສໍາຄັນອີກຢ່າງໜຶ່ງທີ່ແຕກຕ່າງຈາກປະເທດອື່ນ ນັ້ນກໍຄືເສດຖະກິດທີ່ບໍ່ເປັນທາງການ ຫຼື ເສດຖະກິດນອກລະບົບຫຼາຍ ເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ ໃນການ ຕິດຕາມ-ຄຸ້ມຄອງ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ຕາມຊາຍແດນເຖິງແມ່ນວ່າໄດ້ໃຊ້ມາດຕະການດ້ານບໍລິຫານ ແຕ່ກໍຍັງສາມາດເລັດລອດໄປໄດ້.

(6)   ບັນຫາການຫຼັ່ງໄຫຼອອກໄປເຮັດວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດຂອງແຮງງານລາວໃນຂະນະທີ່ພາກທຸລະກິດພາຍໃນປະເທດປະເຊີນກັບບັນຫາຂາດແຄນແຮງງານ ກາຍເປັນສິ່ງທ້າທາຍອີກອັນໜຶ່ງທີ່ຕ້ອງໄດ້ລົງເລິກຄົ້ນຄວ້າວິເຄາະວິໄຈໃຫ້ເລິກເຊິ່ງ. ນອກຈາກນັ້ນສີມືແຮງງານຂອງລາວມີປະສິດທິພາບຕໍ່າ ທຽບໃສ່ແຮງງານຂອງປະເທດອ້ອມຂ້າງ.

ກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດໃນຄັ້ງນີ້ ທັງສອງປະເທດໄດ້ສົນທະນາ, ປຶກສາຫາລື ແລະ ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດຄວາມເຫັນ ເຊິ່ງກັນ ແລະກັນ ຢ່າງກົງໄປກົງມາ  ແລະ ໄດ້ຮັບໝາກຜົນເປັນຢ່າງດີ ການແລກປ່ຽນການຄົ້ນຄວ້າວິທະຍາສາດ ຄັ້ງນີ້ໄດ້ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ສອງສະຖາບັນວິທະຍາສາດ LASES ແລະ VASS ສືບຕໍ່ຄົ້ນຄວ້າລົງເລິກໃນບາງຫົວຂໍ້ສະເພາະໃນຕໍ່ໜ້າອີກດ້ວຍ.